دربارهٔ سیمرغنامه

جعبۀ آینۀ لاکی

گروه موزه‌های هنر هاروارد
Harvard Art Museums

مشخصات اثر

تاریخ: ۱۷۰۱ میلادی - ۱۹۰۰ میلادی
رشتهٔ هنری:لاکی‌سازی
هم‌زمان با:قاجاریان
مادهٔ سازنده:لاک

مشخصات اثر در گروه موزه‌های هنر هاروارد

از بارزترین و جذاب ترین هنرهای دوره قاجار (1779-1924) در ایران می توان به آثار «لاک» اشاره کرد. از نظر فنی متمایز از لاک‌های آسیای شرقی، این لاک‌ها اساساً توسعه‌ای از نقاشی‌های آبرنگ مات سنتی روی کاغذ به اشکال سه‌بعدی هستند. ساختار کلی آنها شامل یک تکیه گاه مقوایی است که توسط یک زمین سفید پوشانده شده است، که روی آن تزئینات با آبرنگ مات، با پوشش نهایی از پوسته شفاف رنگ شده است. این جعبه آینه درب دار که به شکل یک هشت ضلعی نامنظم است، جفت محبوب گل رز و بلبل (گل و بلبل) را به تصویر می کشد. این مضمون که به طور کلی ترکیب‌بندی‌های پرنده و گل را در بر می‌گرفت، در دوران زند (94-1750) و قاجار که در نقاشی‌ها و سرامیک‌ها نمایان شد، رواج یافت. همانطور که در شعر فارسی، مفهوم صوفیانه عاشق (بلبل) را نشان می دهد که اشتیاق خود را به معشوق (رز) اعلام می کند - معنایی که می تواند به معنای واقعی کلمه، به عنوان بیان عشق زمینی، یا استعاری و معنوی، به عنوان روح در نظر گرفته شود. آرزوی اتحاد با خدا بلبل آوازخوان روی جلد این جعبه آینه ای در میان اسپری متراکم از گل های مخلوط قرار گرفته است، یک گل رز تمام عیار که بالاتر از بقیه است. در هم تنیده با ساقه گل رز، شاخه چوبی یک درخت میوه است که با جوانه ها و شکوفه های صورتی پوشیده شده است. یک حشره کوچک بالدار در کنار یکی از غنچه های رز معلق است. پایه کیس دارای طراحی مشابه درب است، اما عدم وجود حاشیه میدان بزرگتری را برای تصویر ارائه می‌دهد که تفاوت‌های ترکیبی جزئی در آن ایجاد شده است - جوانه‌ای که در جایی بسته می‌شود که همتای آن روی درب باز است. به عنوان مثال، و حشره ای که اکنون بال های کامل رشد کرده است. روی سطح داخلی قهوه‌ای تیره جلد - که به نظر نمی‌رسد به بدنه لولا شده باشد - یک اسپری گل‌دار، با رنگ‌های طلایی رنگ‌آمیزی شده و زیر لاک نارنجی مایل به قرمز به رنگ مسی درآمده است. بر خلاف تصاویر تمام رنگی در سطوح بیرونی، این وینیت کیفیتی شبانه و طیفی دارد. چنین تأکیدی بر ایجاد تضاد رسمی بین سطوح درونی و بیرونی با وجود تصاویر مشترک آنها، از ویژگی های صحافی کتاب از اوایل دوره صفویه یا قبل از آن بوده است. از قضا، قاب آینه، هر چند دلپذیر، مالیخولیا و اشتیاق را در خود پرورش می دهد: در حالی که زیبایی را به عنوان باغی مینیاتوری محفوظ از نیروهای ویرانگر طبیعت تثبیت می کند و به بعد ابدی عشق و میل شکل بصری می بخشد، استفاده مکرر از آینه درون آن. فقط بر گذرا بودن زیبایی جسمانی تاکید می کند. ابعاد زمانی متضاد آن، ابدی و گذرا، در طرح های متضاد پوشش بیرونی و داخلی اشاراتی دارد. بدين ترتيب، قاب آينه حامل پيامي قابل مقايسه با غزل شاعرانه است، كه در آن خار گل سرخ «نمادي از حقيقت ناخوشايند فناپذيري را ارائه مي دهد» و بيننده را به تمركز بر «جستجوي ثروت حقيقي» سوق مي دهد. در دل ذخیره شده و فساد ناپذیر است.» (ترجمه ماشینی از فراداده‌های ناشر)